Verlichting speelt een cruciale rol in de beleving en sfeer van elke ruimte. Het opstellen van een goed en uitgebreid lichtplan helpt bij het bereiken van het gewenste lichtresultaat in welke ruimte of gebouw dan ook. Of het nu gaat om een professionele werkomgeving, showroom, winkel of een residentiële oplossing. Een lichtplan is voor elke ruimte van belang. Wil je graag een lichtplan opstellen, maar heb je geen idee waar je moet beginnen? Wij helpen je graag met het maken van een lichtplan. In dit blog leggen wij jou uit hoe het maken van een lichtplan in zijn werk gaat en waarom een lichtplan laten maken van belang is.

Verlichten doe je met een plan

Wat is een lichtplan?

Allereerst, wat is een lichtplan precies? Een lichtplan is veel meer dan alleen het plaatsen van een paar lampen en bepalen waar deze moeten komen. Een lichtplan is een gedetailleerd plan of ontwerp dat precies aangeeft waar de verlichting in een ruimte moet worden geplaatst met daarbij het type verlichting, de lichtkleur en lichtsterkte. Het voornaamste doel van een lichtplan is om de verlichting in die ruimte optimaal in te zetten en te beheren op zowel functioneel als esthetisch vlak. Het maken van een lichtplan is belangrijk en handig zodat vooraf voor iedereen – zowel de installateur als de eindgebruiker – duidelijk is wat het plan is, hoe het gaat worden en hoe het moet worden uitgevoerd. Zo voorkom je misverstanden over de wensen en behoeften.

Lichtplan maken: stappenplan

Het stappenplan voor het opstellen van een lichtplan verschilt per project. In dit blog schetsen we een stappenplan voor het intensiefste lichtplan: een lichtplan voor een residentiële toepassing. Dit is het intensiefste lichtplan, omdat er in een woning veel verschillende soorten verlichting wordt toegepast, maar ook omdat er in een woning veel verschillende soorten ruimtes zijn met elk hun eigen functie. Hoe zit zo’n stappenplan voor het maken van een lichtplan in elkaar?

1. Aanvraag via website, telefoon of mail
   Een aanvraag om een lichtplan te laten maken kan via de website, mail of telefonisch. Voeg hierbij zoveel mogelijk informatie toe. Doe je een verzoek via de mail? Stuur dan ook foto's of plattegronden mee van de ruimte.
2. De eerste kennismaking
   Wij nemen contact met je op om kennis te maken, uit te leggen hoe we te werk gaan en zo veel mogelijk informatie verzamelen over het project. Dat zijn zowel technische details, als zaken als een planning, budget, et cetera. Contact opnemen doen we meestal telefonisch.
3. Plattegronden verzamelen
   Onderdeel van het opstellen van een lichtplan is inzicht krijgen in het project. Daarom vragen we of er tekeningen zijn. Het belangrijkste onderdeel van een lichtplan is namelijk de plattegrond. Deze kan worden aangeleverd in PDF of DWG-formaat (we tekenen de lichtplannen in AutoCad). Ook andere detailtekeningen van het interieur, foto’s van de ruimtes, plannen en moodboards is belangrijk. We willen liever te veel informatie dan te weinig.
4. Bezoek op locatie
   Als het nodig is, plannen we een bezoek aan de locatie om de wensen en behoeften daar te bespreken. Dit is handig, omdat we dan gelijk de ruimte kunnen zien en technische details kunnen bespreken. De afspraak kan ook bij ons op kantoor plaatsvinden, want met foto’s en een duidelijke plattegrond komen we ook een heel eind. We proberen om zoveel mogelijk vanaf afstand te werken; een locatiebezoek is niet altijd noodzakelijk.
5. Wensen bespreken
   De klanten kunnen hun wensen, behoeften en persoonlijke smaak toelichten in de meeting. Daarnaast kunnen wij vast suggesties laten zien van de mogelijkheden. Ons kantoor is ingericht met veel producten die we verkopen en in lichtplannen toepassen, dus dat is handig om een goed beeld te krijgen. Ook kunnen we sample armaturen laten zien, zodat de klant een goed beeld krijgt van de opties. Het is gebruikelijk bij het brainstormen over een nieuw lichtplan dat we proberen te achterhalen welk lichteffect een klant uiteindelijk wil bereiken, bijvoorbeeld veel indirect licht of juist een theatraal lichtbeeld met smalle lichtbundels. Als dit duidelijk is, komen vervolgens daar de geschikte producten voor in beeld.
6. Het lichtplan ontwerpen
   Na het gesprek gaan we aan de slag met het ontwerpen van het lichtplan. In een lichtplan van een kantoor, particuliere woning of andere ruimte is de plattegrond de basis van het lichtplan. We plaatsen symbolen van lichtarmaturen op schaal. We houden hierbij rekening met een mooie evenwichtige verdeling in de ruimte en plaatsen het zo dat de ruimte zo mooi en volledig mogelijk wordt verlicht. Naast de verdeling zorgen we ook voor diverse soorten lampen die op verschillende hoogtes worden geplaatst. Door met zogeheten ‘lichtlagen’ (layered lighting) te werken, dus zowel in het plafond, aan de wand, als op de vloer verlichting, creëren we een spannend en divers lichtbeeld. Het lichtplan maken we verder af met mooie sfeerbeelden, technische informatie van de armaturen (renvooi) en productbladen met alle specificaties van de lampen.
7. Eerste versie lichtplannen presenteren
   We presenteren het lichtplan aan de klant. Dat kan digitaal per mail met telefonische toelichting (of videobellen via bijvoorbeeld Zoom of Microsoft Teams). Bij een groot project gebeurt dit op de locatie zelf. We toetsen wat de klant ervan vindt. Het is altijd een eerste concept wat door input en feedback verder geperfectioneerd kan worden tot een definitief plan.
8. Het lichtplan afronden en akkoord
   Als het plan (en de bijbehorende offerte) na aanpassingen definitief is, voegen we nog wat technische details toe aan de tekening, zoals maatvoering tussen de spots, hoogtes van wandlampen en type elektrische aansluitingen. Dit zodat een aannemer of elektricien ermee aan de slag kan gaan voor het uitvoeren en installeren van het lichtplan. Vaak bellen we ook met deze partij om technische ondersteuning te bieden. Dit zorgt voor een probleemloze installatie van de verlichting.
9. Levering van de producten
   Alle verlichting van het lichtplan wordt op de locatie geleverd voor installatie. De leverdatum is flexibel en kan door de klant zelf worden ingepland.
10. De verlichting afstellen en instellen
    Tot slot komen we soms nog langs om de lampen te richten en af te stellen. Dit is van belang bij verstelbare spots, zodat deze het juiste aanlichten. Uiteindelijk moet het worden zoals het in het plan is bedacht en beschreven.

Lichtplan advies: waarom je een lichtplan beter niet zelf kunt maken

Wij raden aan om een lichtplan niet zelf te maken, maar door dit te laten doen door een gespecialiseerde lichtadviseur. Waarom? Licht wordt vaak als iets heel lastigs ervaren, omdat je licht zelf niet ziet. Een lamp geeft licht, maar het effect ervan ervaar je – en zie je goed – als het licht ergens op valt (reflectie). Mensen die hier onervaren in zijn, weten daarom vaak niet hoe een ruimte sfeervol, mooi of goed moet worden verlicht. Neem daarom contact met ons op, en vraag een vrijblijvend lichtplan aan!

In openbare ruimtes moet de verlichting aan normen voldoen. In dat geval zal moeten worden aangetoond met een lichtberekening dat het plan hieraan zal voldoen. Het hebben van ervaring met licht en met de software hiervoor is dan noodzakelijk.

Verlichtingsplan: belangrijke factoren

Waar let de lichtadviseur op tijdens het maken van een lichtplan? Er zijn een aantal belangrijke factoren waar een lichtadviseur op let tijdens het maken van een lichtplan. Dit verschilt echter wel per project. Over het algemeen zijn er flink wat factoren waar op gelet moet worden bij het maken van een lichtplan. Wij zetten ze voor je op een rij:

• De wens van de klant is in onze ogen het allerbelangrijkst. Hier moet dus goed rekening mee worden gehouden. Wie de aanvraag doet, is cruciaal in het opstellen van een lichtplan. Geen mens is gelijk. Zo hebben bijvoorbeeld ouderen veel meer licht nodig in een ruimte dan jonge(re) mensen.
• Huidige verlichting (indien er al algemene verlichting in een ruimte geplaatst is).
• Technische (on)mogelijkheden van een pand/ruimte.
• Meubels, maatwerk en de mogelijkheden om ergens verlichting in te verwerken.
• De functie van de ruimte. Wordt er bijvoorbeeld gekookt, gewerkt of een andere functie waar gerichte verlichting voor nodig is? Elke functie heeft een ander type verlichting nodig.
• Kleuren en materialen in de ruimte. Dit is heel erg belangrijk voor het eindresultaat. Zo heeft een ruimte met bijvoorbeeld een zwarte vloer en plafond meer verlichting nodig dan een ruimte met lichte kleuren.
• Ramen. Waar zitten ramen en hoe groot zijn deze? Overdag komt er veel daglicht binnen, maar ’s avonds is een raam een soort spiegel wat het licht van lampen binnen reflecteert. Als daar in het lichtplan geen rekening mee wordt gehouden, kan dit zorgen voor een minder mooi resultaat.

Kortom, verlichting speelt een cruciale rol in elke ruimte en een goed lichtplan is essentieel om het gewenste lichtresultaat te bereiken. Het proces van het maken van een lichtplan omvat veel stappen, van klantinteractie tot installatie. Een lichtplan opstellen is een gespecialiseerde taak en we raden dan ook aan om dit aan lichtadviseurs over te laten, gezien de complexiteit van licht, factoren waar rekening mee moet worden gehouden en normen waaraan moet worden voldaan. Een goed doordacht lichtplan helpt bij het creëren van de gewenste sfeer en functionaliteit in elke ruimte.